RESMİ İSTATİSTİK PROGRAMI’NIN KAPSAMI VE UYGULAMA BİRİMLERİ
Program; verilerin, hangi tanım, yöntem, kapsam ve sınıflama kullanılarak hangi kurum tarafından, hangi sıklıkta derleneceği ve yayımlanacağına ilişkin bilgilerin yanı sıra program döneminde üretilmesi planlanan istatistikler ve yapılacak yeni çalışmalara ilişkin bilgileri kapsamaktadır.
Resmi istatistikler, TÜİK ve Programda belirtilen kurum ve kuruluşlar tarafından üretilir ve yayımlanır. Kurum ve kuruluşların, görev alanları ile ilgili resmi istatistiklere ilişkin veri derleme, değerlendirme ve yayımlama görevi Programda yer almaktadır. Resmi istatistiklerin üretim ve yayımının koordinasyonundan sorumlu olan TÜİK, Programda görev verilen kurum ve kuruluşlar tarafından derlenen resmi istatistikleri de yayımlayabilir ve dağıtabilir. Bu kurum ve kuruluşlar, talep edilmesi durumunda, derlenen verileri istenilen zamanda ve istenilen içerikte TÜİK’e vermekle yükümlüdürler. Diğer yasal düzenlemelerdeki gizlilik hükümleri belirtilerek, TÜİK’e iletilen veri ve bilgilerin korunmasında ve saklanmasında söz konusu gizlilik hükümleri aynen uygulanır.
Resmi istatistik üretiminde aşağıda belirtilen kurum ve kuruluşlar görev alır:
- Cumhurbaşkanlığı ve bakanlıklar ile bunların bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşları,
- Mahalli idareler ve bunların bağlı ve ilgili kuruluşları ile birlik ve şirketleri,
- Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Borsa İstanbul (BIST) ve üniversiteler de dahil olmak üzere, tüzel kişiliğe haiz enstitü, teşebbüs, teşekkül, birlik, döner sermaye, fon ve sair adlarla kurulmuş olan kurum ve kuruluşlar,
- Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları.
İstatistik Konseyi
İstatistik Konseyi Resmi İstatistik Programın hazırlanmasına, uygulanmasına, resmî istatistiklerin gelişimine ve işlevlerine ilişkin tavsiyelerde bulunmak, resmî istatistik ihtiyaçlarını tespit etmek, değerlendirmek ve ileriye yönelik görüş ve önerileri kapsayan çalışmalar yapmak üzere oluşturulmuştur.
15.07.2018 tarih ve 30479 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 4 No.lu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi 601. maddesine göre 19/03/2021 tarihli ve 3709 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 20/03/2021 tarihli ve 31429 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konulan İstatistik Konseyi Yönetmeliğine göre Konsey’in görevleri;
- Resmi istatistik ihtiyaçlarının tespit edilerek değerlendirilmesi,
- Resmi istatistik üretiminde karşılaşılan sorunların değerlendirilmesi,
- Programda tanımlanan çalışmaların sorumlu kurum ve kuruluşlarının belirlenmesi,
- Programın hazırlanması,
- Programın uygulanması, önceki dönemlere ait raporların değerlendirilmesi,
- Kurum ve kuruluşların, sınıflamalar arasından, hakkında bilgi toplanan birime uygun sınıflamaya ya da sınıflamalara geçiş süresinin belirlenmesi,
- Sınıflama komisyonlarında karara bağlanamayan konuları ve sınıflamaların kullanımında karşılaşılan sorunların değerlendirilerek gerek duyulduğunda re’sen sınıflama komisyonları kurulması
konularında görüşlerini bildirip önerilerde bulunarak Türkiye İstatistik Sistemine hizmet etmektedir.
İstatistik Konseyi Başkan ve Üyeleri
İstatistik Konseyi Yönetmeliğine göre Konseyin oluşumu:
Başkan ve doğal üyeler
- TÜİK Başkanı (Konsey Başkanı),
- TÜİK Başkan Yardımcıları (Doğal üyeler),
En az başkan yardımcısı veya genel müdür düzeyinde birer üye ile temsil edilen kurum ve kuruluşlar;
- Bakanlıklar,
- Yükseköğretim Kurulu,
- Strateji ve Bütçe Başkanlığı,
- Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası,
- Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu,
- Sosyal Güvenlik Kurumu,
- Gelir İdaresi Başkanlığı,
- Kişisel Verileri Koruma Kurumu,
Temsile yetkili birer üye ile temsil edilenler;
- Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği,
- Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği,
- Vergi Konseyi,
- Türkiye Gazeteciler Cemiyeti,
- İstatistik alanında faaliyet gösteren ve en fazla öğretim elemanı üyeye sahip sivil toplum kuruluşu,
- İstatistiki sonuçlar içeren araştırma faaliyetleri yürüten gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişilerinin üye olduğu en fazla üyeye sahip sivil toplum kuruluşu temsilcilerinden oluşur.
Başkan, diğer kurum ve kuruluşlar ile sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerini toplantılara davet edebilir.
Konseyin Çalışma Usul ve Esasları
Konsey Başkanının çağrısı üzerine her yıl Mart ayında olağan olarak toplanır. Başkanın çağrısı üzerine olağanüstü toplantılar da yapılabilir. Olağan toplantıya davet, toplantı gününden en az bir ay önce, olağanüstü toplantıya davet ise toplantı gününden en uygun süre öncesinde üyelere yazılı olarak gündem taslağı ile birlikte gönderilir ve gündeme ilişkin görüş ve öneriler talep edilir.
Konsey, salt çoğunlukla toplanır ve kararlarını katılanların salt çoğunluğu ile alır. Alınan kararlar toplantı tutanağı ile tespit edilir ve tutanak toplantıya katılan üyeler tarafından imzalanır. Karara katılmayan üyeler gerekçelerini tutanakta belirtirler.
Konseyin görüşeceği konuların özelliklerinin gerektirmesi hâlinde, diğer kurum ve kuruluşlar ile sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri ve Başkanlık yetkilileri oy hakkı olmaksızın Konsey toplantılarına çağrılabilir.
Konsey, gerekli görülen alanlarda konunun uzmanlarından oluşan çalışma grupları kurabilir.
Çalışma grupları, görevlerinin sonunda hazırlayacakları raporları Konsey’de değerlendirilmek üzere Başkana sunarlar.
Konseyin sekreterya hizmetleri Kurum Başkanlığı tarafından yürütülür. Konsey’in, çalışma usul ve esasları Cumhurbaşkanlığı tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenir.
4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin “Kurumun görev ve yetkileri” başlıklı 600 üncü maddesinin (g) bendi: “Programın kurum ve kuruluşlara verdiği resmî istatistik görevlerinin yerine getirilmesini izlemek, bu kurumlarca üretilen istatistiklerin uluslararası standartlara uygunluğunu incelemek, kalite kontrolünü yapmak ve bu konularda teknik destek ve koordinasyonu sağlamak.” hükmü ile İstatistik Konseyi Yönetmeliğinin “Sekretarya” başlıklı 11 inci maddesinin birinci fıkrası: “Konseyin sekretarya hizmetleri, Kurum Başkanlığı tarafından yürütülür.” ve aynı Yönetmeliğin “Sekretaryanın görevleri” başlıklı 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi: “Program çalışmalarının değerlendirildiği yıllık izleme raporlarını hazırlamak.” hükümleri gereğince; İstatistik Konseyinin sekreterya hizmetlerini yürütmekle sorumlu olan TÜİK, bu sorumluluk doğrultusunda kendine verilen koordinasyon ve izleme görevlerini yerine getirmek amacıyla Programda belirlenen “Üretilmesi Planlanan İstatistikler ve Çalışmaları”, hazırlanacak bir eylem planı ile takip edebilir. TÜİK koordinasyonunda hazırlanacak bu eylem planında yer alacak çalışmaların etkili bir şekilde ve zamanında yürütülmesini sağlamak üzere, çalışmalardan sorumlu ve ilgili kurum ve kuruluş idarelerin üst yöneticileri tarafından gerekli önlemler alınacaktır.